ಇದಕ್ಕೆ ಎರಡೇ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಬೇಕೇ? 100 ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಬೇಕೇ? ಅಥವಾ ಎರಡು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರವಾಗಿ ಉತ್ತರ ನೀಡಬೇಕೇ? ಎಂದು ಮರು ಪ್ರಶ್ನೆ ಹಾಕಬಹುದು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಮೂರು ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಕೊಡಬಹುದಾದ ಪ್ರಶ್ನೆ.
ಎರಡೇ ಪದಗಳೆಂದುಕೊಳ್ಳಿ. ಬದುಕು ನಾಶ. ನೂರು ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಿ. ಆಗ ನದಿ ಕಾಣೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸುವ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ವಿವರಿಸಬಹುದು. ಅದೇ ಎರಡು ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಎಂದರೆ ಸುಮಾರು 1,500 ಪದಗಳಲ್ಲಿ ನದಿ ಹುಟ್ಟುವ ಮೊದಲು ಅಥವಾ ಆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಿದು ಬರುವ ಮೊದಲು ಹೇಗಿತ್ತು, ಹರಿಯತೊಡಗಿದ ಮೇಲೆ ಏನೆಲ್ಲ ಬದಲಾವಣೆಯಾಯಿತು? ನಾಳೆ ಒಂದು ವೇಳೆ ಹರಿಯುವುದು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರೆ, ಕಾಣೆಯಾದರೆ ಅಥವಾ ಬರಡಾದರೆ ಏನೆಲ್ಲಾ ಆಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಭೂತ ಮತ್ತು ವರ್ತಮಾನದ ಸಂಕಲನ ಮತ್ತು ವ್ಯವಕಲನ ಮಾಡಿ, ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ಗುಣಾಕಾರ ಮಾಡಿ, ಭಾಗಾಕಾರವನ್ನೂ ಅನ್ವಯಿಸಿ, ಉಳಿದ ಶೇಷವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ವಿವರಿಸಬಹುದು. ಒಟ್ಟು ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಬಿಟ್ಟ ಸ್ಥಳ ತುಂಬಲಿಕ್ಕೂ ಅವಕಾಶವಿದೆ, ದೀರ್ಘ‌ವಾದ ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ವರೂಪಿ ಉತ್ತರ ಬರೆಯಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ.
ಒಂದು ನದಿ ಹರಿಯುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರೆ ಮೊದಲು ಭೂಮಿ ಬೇಸರ ಪಡುತ್ತದೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಹಸುರಿಗೆ ಅಕಾಲದಲ್ಲೇ ವೃದ್ಧಾಪ್ಯ ವ್ಯಾಪಿಸತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳಲ್ಲೇ ತರಗೆಲೆ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಸುರು ಹೊದ್ದ ಮರಗಳೆಲ್ಲ ಒಣಗಿ ಉರುವಲುಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಭೂಮಿಯೂ ಬಿಳಿಚಿಕೊಳ್ಳತೊಡಗುತ್ತಾಳೆ. ಆ ಉತ್ಸಾಹ, ಹುಮ್ಮಸ್ಸು, ಜೀವನ ಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ. ಬರಡಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಒಂಟಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಕಷ್ಟ ಕೇಳಲಿಕ್ಕೂ, ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಿಕ್ಕೂ ಯಾರೂ ಇರರು. ಓಯಸಿಸ್‌ ಸಹ ಕಾಣ ಸಿಗದ ಮರುಭೂಮಿಯಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತಾಳೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ಆದ ಮೇಲೆ ಕುಸಿಯದೆ ಇರುತ್ತಾಳೆಯೇ? ಪ್ರಳಯ ಎಂದರೆ ಬರೀ ಜಲದ್ದೇ ಎಂದೇನೂ ಇಲ್ಲವಲ್ಲ. ಕಾವಿನ ಉರಿ ನಾಲಗೆಯೂ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಆವಾಹನೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಲ್ಲ. ಅದೇ ಈಗ ಆಗುತ್ತಿರುವುದು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವೂ ಇದೆ. ಅದರ ಅನುಭವವೂ ನಮಗಾಗುತ್ತಿದೆ. ಝುಳಝುಳನೆ ಹರಿಯುವ ನದಿ ಇಲ್ಲವಾದರೆ ಹೀಗೆ ಯಾವುದರಲ್ಲೂ ಜೀವ ಕಳೆ ಇರದು. ಪ್ರೇತ ಕಳೆ ಎಲ್ಲೆಡೆ ತುಂಬಿ ತುಳುಕುವಾಗ ಪ್ರೀತಿ ಎಲ್ಲಿ ಇದ್ದೀತು? ಆ ಪ್ರೀತಿಯೇ ಇರದಿದ್ದಾಗ ಹೂವು ಹೇಗೆ ಅರಳೀತು? ಮೋಡ ಹೇಗೆ ಕಟ್ಟೀತು? ಹನಿಯೊಂದೆರಡು ನೆಲಕ್ಕಿಳಿದು ಹಸುರು ಹುಟ್ಟಿತು ಹೇಗೆ? ಕವಿ ಜಿ.ಎಸ್. ಶಿವರುದ್ರಪ್ಪನವರು ಹೇಳಿದ್ದು ಸುಳ್ಳಲ್ಲ. ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಪ್ರೀತಿ ಬೇಕು. ನದಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು, ನದಿಯನ್ನು ಹರಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಲೂ ಪ್ರೀತಿ ಇರಬೇಕು. ಆ ಪ್ರೀತಿ ಈಗ ಎಲ್ಲಿದೆ? ನಮ್ಮಲ್ಲಿದೆಯಾ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ವರ್ತಮಾನ ಕಾಲವಿದು.
ನದಿ ಕಾನನ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದೇವೆ. ನದಿ ಮತ್ತು ಕಾಡು ಒಟ್ಟಿಗಿದ್ದರೆ ಚೆಂದದ ಜತೆಗೆ ಯೋಗ್ಯ. ಒಬ್ಬರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮತ್ತೂಬ್ಬರು ಇರಲಾರರು. ಇದ್ದರೂ ಒಬ್ಬರೂ ಸುಖವಾಗಿರಲಾರರು. ಕಾನನವಿದ್ದರೆ ನದಿ ಹರಿದಾಳು. ನದಿ ಇದ್ದರೆ ಕಾನನ ಚಿಗುರಿಯಾಳು. ಇವರಿಬ್ಬರು ಇದ್ದರೆ ಉಳಿದೆಲ್ಲವೂ, ಎಲ್ಲರೂ. ಇಬ್ಬರದೂ ಮಧುರ ಸಂಬಂಧ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕಿಂತ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ. ಭೂಮಿ ಇವರೆಲ್ಲರ ತಾಯಿ ಬಿಡಿ. ಇಂಥದ್ದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮತ್ತೊಬ್ಬರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಹೇಗೆ? ಸಾಧ್ಯವೇ?
ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ತುರ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಕೋಣೆ. ಆಗ ತಾನೇ ಆಂಬ್ಯುಲೆನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಬಂದ ದೇಹವೊಂದು ಹಾಸಿಗೆ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದೆ. ವೈದ್ಯರು ಬಂದರು ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ. ಆ ದೇಹಕ್ಕೆ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಇದೆ. ನೋವನ್ನು ಹೇಳಲೂ ತಿಳಿದಿದೆ, ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ. ವೈದ್ಯರ ಮುಖ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಮುಖ ಭಾವದಲ್ಲಿ ಏನನ್ನೋ ಹೇಳಲು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾನೆ. ಅದನ್ನು ವೈದ್ಯರು ಗಮನಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಆ ದೇಹದ ಎದುರು ಕುಳಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಕಡೆ ಕಿವಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಅವನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ವೈದ್ಯರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹಾಯಕರು ಬರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಔಷಧದ ಚೀಟಿ ಕೊಟ್ಟು ತರುವಂತೆ ಹೇಳಿ ಹೊರಟರು. ಈ ವ್ಯಕ್ತಿ ಚೀಟಿ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಅವರ ಹಿಂದೆಯೇ ಹೋದ. ತುರ್ತು ಚಿಕಿತ್ಸಾ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿ ಆ ದೇಹವೊಂದೇ. ಒಬ್ಬನೇ. ಭಾವನೆಗಳಿವೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ.
ನಾವು ಆಧುನಿಕ ಜೀವಿಗಳು. ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಹೀಗಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತೇವೆಯೇ? ಮಾತು, ಅಕ್ಷರ, ಭಾಷೆ-ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಮರೆತು ಭಾವಗಳನ್ನೂ ಬದಿಗಿಟ್ಟು ಯಂತ್ರದಂತಾಗುತ್ತೇವೆಯೇ ಎಂಬ ಆತಂಕ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕಾರಣವಿಷ್ಟೇ. ನಾವೀಗ ಮನುಷ್ಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಯಂತ್ರದ ಜತೆಗೇ ಮೂಕವಾಗಿ ಸಂಭಾಷಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಅದು ಟೀವಿಯೋ, ಕಂಪ್ಯೂಟರೋ, ಮೊಬೈಲೋ.. ಅಥವಾ ಎಲ್ಲವೋ.. ಯಂತ್ರಗಳ ಮಧ್ಯೆ ನಾವೂ ಭಾವವಿರುವ ಯಂತ್ರಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವಲ್ಲ.
ನದಿಯೂ ಉಳಿಯಬೇಕು. ಕಾನನವೂ ಉಳಿಯಬೇಕು. ಮೋಡ ಕಟ್ಟಿ ಮಳೆ ಸುರಿಯುತ್ತಿರಬೇಕು. ಈ ಸರಪಳಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ತಪ್ಪಿದರೂ ಅಲ್ಲೋಲ ಕಲ್ಲೋಲ. ನಾವೂ ಮಾತನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ, ಅಕ್ಷರವನ್ನೂ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ, ಭಾಷೆಯನ್ನೂ ಬಿಡದಿರೋಣ, ಭಾವನೆಗಳನ್ನೂ ಮರೆಯದಿರೋಣ. ಅದಾದರೆ ಭಾಷೆಯಷ್ಟೇ ಗೆಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ, ಬದುಕೂ ಗೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ನಾವೂ ಗೆಲ್ಲುತ್ತೇವೆ. ಅದಾಗಬೇಕು, ಅದಕ್ಕೆ ಇಂದೇ ಮುಂದಡಿ ಇಡಬೇಕು. ಬದುಕಿನ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಮುನ್ನುಡಿ ನಾವೇ ಬರೆಯಬೇಕು. ಬೇರೆಯವರಿಂದ ಬರೆಸುವುದಲ್ಲ.
