ಇತ್ತೆಡ್ದ್ ಐವ ಐವತ್ತೈನ್ ವರ್ಸ ದುಂಬು, ನಮ್ಮ ಊರೆಂಚ ಇತ್ತುಂಡ್? ಅರಿಕ್ ಮುಡಿಕ್ ನಲ್ಪ ರುಪಾಯಿ ಆಂಡ್, ಬಾರಿ ಚಡ್ತೆದ ಇಸಯ. ಸಾಲೆದ ಚರ್ಚಾ ಸ್ಪರ್ಧೆಡ್ ಒರ್ತಿ ಪಂಡೊಲು “ಬರುವ ವರ್ಷ ಅಕ್ಕಿಗೆ ಐವತ್ತಾದರೂ (ರುಪಾಯಿ) ಆಶ್ಚರ್ಯ ಪಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ”. ಆಲ್ ಪಂಡ್ ದ್ ರಡ್ಡೇ ವರ್ಸಡ್ ಒಂಜಿ ಮುಡಿ (42 ಸೇರ್, 40 ಕಿಲ) ಕ್ ಐವ ಆಂಡ್. ಇತ್ತೆ ಐವ ವರ್ಸೊಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಿಲೋಕು ಐವ ಆತ್ಂಡ್. ಆ ಕಾಲೊಡು ಪೆಟ್ರೋಲ್ ದ ಕಿರಯ ನಂಕ್ ದಾಲ ಬೂರ್ದು ಪೋತುಜಿ. ಎಚ್ಚಿನಗಲೆಡ ರಡ್ಡ್ ರಡ್ಡೇ ಕಾರ್ ಇತ್ತಿನಿ. ನೀರುಳ್ಳಿ, ಬಟಾಟೆದ ಕಿರಯ ಏರ್ಂಡಲಾ ತಗ್ಗ್ಂಡಲಾ ನಮ ಮಂಡೆ ಬೆಚ್ಚ ಮಲ್ತೊಂದು ಇತ್ತುಜ. ಬಟಾಟೆ ನಮ ಊರುಡು ಬಾರಿ ಅಪರೂಪ ಅಪಗ, ತಂಬಟೆ ಇಪ್ಪೆರೆನೇ ಇತ್ತುಜಿ. ನೀರುಳ್ಳಿಲಾ ಲೆಕ್ಕೊಡು ತಿನೊಂದು ಇತ್ತ. ಆಂಡ ಅರಿ ಪಿರಿಯ ಆಂಡಾ ಬಂಙದಗುಲು ಬದುಕುನು ಎಂಚ ಪನ್ಪಿನ ಪಾತೆರ ಕೊಡೀ ಕಡೆ. ರೆಡಿಯೋನೇ ಇತ್ತುಜಿ. ಮಂಗಳೂರು ಆಕಾಶವಾಣಿ ಕೆಲಸ ಸುರು ಮಲ್ತಿನಿ 1975 ಡ್. ಅಪಗಾಂಡ ಅದಗ ಸುದ್ದಿ ಎಂಚ ಪರಡೊಂದು ಆವೊಂದು ಇತ್ತುಂಡ್? ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ, ನವಭಾರತ ಬೊಕ್ಕ ಉದಯವಾಣಿ ಇತ್ತುಂಡ್. ಆಂಡ ಇತ್ತಿನಿ ಓಲು? ಬೈಲೂರುಡು ಕಂಬೈನ್ಡ್ ಬುಕಿಂಗ್ ಏಜನ್ಸಿದ ಜಗನ್ನಾಥೆರ್ ಪೇಪರ್ ಲಾ ಮಾರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕಾರ್ಲ ಬಸ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡ್ ಡ್ ಉಂತುದಿ ಬಸ್ಸ್ ಗ್ ಕಂತ್ ದ್ ಪೇಪರ್ ಮಾರೊಂದು ಇತ್ತ ಜೋಕುಲು.
ಇಗರ್ಜಿ (ಕಣಂಜಾರ್) ಪೇಂಟೆಡ್ ಮಾಧವ ನಾಯಕ್ ಮೇರೆನ ಹೋಟೆಲ್ಗ್ ಪೇಪರ್ ಬರೊಂದು ಇತುಂಡು. ಅವ್ವೆನ್ ಓದುದು ಪನೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಎನ್ನ ಗುರುಕುಲು ಆಯಿನ ವೆಂಕಪ್ಪ ಮಾಷ್ಟ್ರು. ಆ ಕಾಲದ ಎಡ್ಮನೇ ಆದ್ ಮಾಸ್ಟಾತಿಕೆ ಸುರು ಮಲ್ದಿನಿಗೆ, ಇಗರ್ಜಿ ಸಾಲೆಡ್. ಆರ್ ಒರ ಒರ ಉದ್ದೊಗು ತರೆಬರವುಲೆನ್ ಮಾತ್ರ ಓದೊಂದು ಪೋಪಿನಿ. ‘ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಕಂಡನೆ ಗುಂಡೂರಾವ್’ ಇಂಚ. ಇಸಯ ಪಂಡ ‘ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ಹೇಳಿಕೆಗೆ’ ಒಂಜಿ ಗೆರೆಟ್, ಐತ ತಿರ್ತ್ ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿ ಖಂಡನೆ. ಇ ಗೆರೆತ ಬಲತ್ ಗ್ ಕುಡೊಂಜಿ ಕಾಲಮ್ ಡ್ ‘ಗುಂಡೂರಾವ್’, ಐತ ತಿರ್ತ ಗೆರೆಟ್ ‘ಇಂದು ಮಂಗಳೂರಿಗೆ’. ಮಾಸ್ಟ್ರು ಒರ ದತ್ತ್ ಡ್ದ್ ಬಲತ್ ಗ್ ಉದ್ದೊಗು ಹೆಡ್ ಲೈನ್ ಒದೊಂದು ಪೋಪಿನಿ. ಬೊಕ್ಕ ಕನ್ನಡಕ ದೀದ್ ಎಲ್ಯ ಅಕ್ಸರೊಡು ಬರೆತಿನ ಓದುನು. ಆರ್ ಓದಿನ ಸುದ್ದಿಲೆನ್ ನಾಲ್ ಜನ ಕೇಂದ್, ನಾಲ್ ಜನೊಕು ಪನೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಆಂಡ ಊರ್ದ ಪೊಂಜೇವೆಗ್ ಪೇಪರ್ ಇಪ್ಪರೆಲಾ ಇತುಜಿ, ಓದರೆಲಾ ಬರೊಂದು ಇತುಜಿ, ಓದುದು ಪನ್ಪಿನಗುಲುಲಾ ಇತ್ತುಜೆರ್. ಆಂಡ ಅಗಲೆನನೇ ಪರಡಿ ಬಲೆ (network) ಬಾರಿ ಬಿರ್ಸ್ (ಸ್ಪೀಡ್) ಇತ್ತುಂಡ್. ಬಾಯಿಡ್ದ್ ಬಾಯಿಗ್, ಕೆಬಿಡ್ ದ್ ಕೆಬಿಕ್, ಇತ್ತೆದ ವಾಟ್ಸಪ್ ಡ್ದ್ ಬೇಗ ಸುದ್ದಿ ಪರಡೊಂದು ಇತ್ತುಂಡ್. ಪೆರಡ್ಕದ ಆಯನದವುಲು ಕಡಂಜಾರ್ ದ ಜವನೆ ಪೆಟ್ ತಿಂದಿನ ಇಸಯ, ಆಯನ (ಜಾತ್ರೆ) ಪೂರ ಮುಗ್ಯೊಡ್ದ್ ದುಂಬು, ಕಾಂಡೆ ಎಡ್ಮ ಗಂಟೆಗ್ ಎಂಕಲೆ ಇಲ್ಲಗ್ ಮುಟುದುಂಡು. ರೇಡಿಯೋ ಬಾರಿ ಅಪರೂಪ. ಆಂಡಲಾ ಅಪರೂಪೊಗು ಕೇಂಡಿನ ಪದ ಒರ ಇರ್ವೊಲುಗು ಬಾಯಿಪಾಠ. ಸ್ವಾಮಿ ದೇವನೆ ಲೋಕಪಾಲನೆ, ದೋಣಿ ಸಾಗಲಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗಲಿ, ಮೂಷಿಕ ವಾಹನ ಮೋದಕ ಹಸ್ತಾ, ಸೂರ್ಯಂಗು ಚಂದ್ರಂಗು ಬಂದಾರೆ ಮುನಿಸು ನಗ್ ತೈತೆ ಭೂತಾಯಿ ಮನಸ್ಸ್, ಮೇರೆ ಮನ್ ಕಿ ಗಂಗಾ ಔರ್ ತೇರೆ ಮನ್ ಕಿ ಜಮುನಾ ಥಾ.
ಸೈಕಲ್ ಇತಿನಾಯೆ ಮಲ್ಲ ಜನ, ಇತ್ತೆ ರಾಯಲ್ ಎನ್ ಫೀಲ್ಡ್ ಬುಲೆಟ್ ಇತಿಲೆಕ್ಕ. ಪೂಂಕಜ್ಜೆರೆಗ್ ಒರ ಒಲ್ಲೆ (ಉಚ್ಚು) ತುಚುಂಡುಗೆ. ಅಜ್ಜೆರೆನ ಬಾರಿ ಗಲಾಟೆ “ಬೇಗ ಪೋಲೆದೇ ಸೈಂಗೊಲುಡು ದಾಕ್ ದಾರ್ಲೆನಡೆಗ್” ಪಂದ್. ಸೈಂಗೊಲು (ಸೈಕಲ್) ಡ್ ಬೇಗ ಪೋಪುಂಡು ಅಂದ್, ಆಂಡ ನಿರೆಕರೆಟ್ ಸೈಕಲೇ ಇತ್ತುಜಿ! ಎನಡ ಸೈಕಲ್ ಇತ್ಂಡ್, ಮರಿಯಾಲೊಡು ಇಲ್ಲ ಮುಟ್ಟ ಸೈಕಲ್ ಕನವರೆ ತಾದಿಯೇ ಇತ್ತುಜಿ. ಮೂಜಿ ಕಿರೆಟೆ, ನಡ್ತಿ ಕಂಡೊಲೆನ ಬರಿತ ತೋಡುಲೆಡೆ ಸೈಕಲ್ ನ್ ಯಾನೆ ತುಂಬೊಂದು ಕನವೊಡು. ಕಾರ್ಲ – ಬೈಲೂರು – ಪಳ್ಳಿ- ಬೆಳ್ಳೆ – ಉಡುಪಿಗ್ ಒಂಜೇ ಒಂಜಿ ಬಸ್ಸ್ ಇತ್ತಿನಿ, ಪಳ್ಳಿ ಬಸ್ಸ್. ಮೂಜಿ ಸವಾರಿ (trip). ಕಾಂಡೆ ಏಲರೆ ಗಂಟೆದಂಚಿ ಮಾನಿಕುಮೇರಿಡೆ ಕಾರ್ಲಗ್ ಪೊಂಡ್ಡಾ, ಒರ್ಂಬರೆ ಗಂಟೆಗ್ ಪಿರ ಒಡಿಪುಗು. ಪತ್ತೊಂಜರೆ ಗಂಟೆಗ್ ಕುಡ ಕಾರ್ಲಗ್, ಪಿರ ಒಂಜರೆ ಗಂಟೆಗ್ ಒಡಿಪುಗು. ಕುಡ ನಾಲ್ ಗಂಟೆಗ್ ಕಾರ್ಲಗ್, ಪಿರ ಆಜಿ ಗಂಟೆಗ್ ಒಡಿಪುದಂಚಿ, ಕಡೆತ ಟ್ರಿಪ್. ಈತ್ ಆದ್ ಲಾ ಅವು ದಿನಾ ಬರ್ಪುಂಡು ಪಂದ್ ನಿಗಂಟ್ ಇಜ್ಜಿ. ಹೈಸ್ಕೂಲ್ ಸೇರಿನ ವರ್ಸ, ನಿಂಜೂರು ಬೆದ್ರೊಟ್ಟುದ ಸಂಬಂಧದಾರೆಡ ಪಪ್ಪಾ ಸ್ಟೀಲ್ ದ ಪೊದಿಕೆ (ಬುತ್ತಿ) ಕಡಪುಡ್ದ್ ಇತ್ತೆರ್, ಬೊಂಬಾಯಿಡ್ದ್. ಕಾಗದ ತಿಕಿನ ಪೆಟ್ಟ್ ಗೆ ಮನದಾನಿ ಕಾಂಡೆ ಪಿದಾಡಿಯೆ, ಅಮ್ಮನೊಟ್ಟುಗು, ಪೊದಿಕೆ ಕನವರೆ. ಮಾನಿಕುಮೇರಿಡ್, ಪಟಿಕೆ ಕಟೊಂದು ಮುಕ್ಕಾಲ್ ಗಂಟೆ ಕಾತಿನನೆ ಬತ್ತ್ಂಡ್, ಬಸ್ಸ್ ಬತ್ತ್ ಜಿ. ಬೊಕ್ಕ ಏರಾ ಬೈಲೂರುಡ್ದ್ ನಡತೊಂದು ಬತ್ತಿನಗುಲು ಪಂಡೆರ್ “ಪಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸ್ ಕಂಜಿ ಪಾಡ್ದ್ಂಡ್ ಗೆ”. ‘ಅಪಗ ನನ ಎಲ್ಲೆ ಪೋಯಿ’ ಪಂಡೆರ್ ಎನ್ನಪ್ಪೆ. ಪೊಸ ಪೊದಿಕೆ ತೂಪಿನ ಉಮೇದ್ ತಡೆಯಿಜಿ, ಇನಿಯೆ ಪೋಯಿ ಪಂದ್, ನಡತೊಂದು ಪೋಯಿನೆ, ನಿಂಜೂರು ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ಮಾಸ್ಟ್ರೆ ಅಂಗಡಿಗಾದ್, ಬೆದ್ರೊಟ್ಟು ಮಾಬಲ ಅಜ್ಜೆರೆ ಇಲ್ಲಗ್. ಕಮ್ಮಿಡ್ ಕಮ್ಮಿ 25 ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ಪೋದ್ ಬರಿಯೆರೆ. ಪಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸ್ ದ ದನಿಕುಲು ಹೆಗ್ಡೆರ್ ಪನೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಗೆ “ಅವು ದಾನೆ ಪಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸ್ ಕಂಜಿ ಪಾಡುನೆ, ಬಾಕಿ ಬಸ್ಸುಲು ಹಾಲ್ ಆಪಿನೆ?” ಪಂದ್. ತಿಂಗೊಲುಗು ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಕಂಜಿ ಪಾಡಂದೆ ಇಜ್ಜಿ ಈ ಪಲ್ಲಿ ಬಸ್ಸ್. ಆಂಡ ಮಾತ್ರ ಏಪಲಾ ಕುದೊಂದು ಪೋಯೆರೆ ಸೀಟ್ ತಿಕೊಂದು ಇತ್ತುಂಡ್. ಹಾಲಾವಂದೆ ಕುಲ್ಲಾ, ಜಲ್ಲಿ ಪಾಡ್ದ್ ಪದ್ ರಾಡ್ ವರ್ಸ ಬೊಕ್ಕ ಡಾಮರ್ ಪಾಡಿನಿ ರಸ್ತೆಗ್.
ಕಾರ್ಲಡ್ದ್ ಒಡಿಪುಗು ಶಂಕರ್ ವಿಠ್ಠಲ್, ಹನುಮಾನ್ ಬೊಕ್ಕ ಸಿ.ಪಿ.ಸಿ ಬಸ್ಸುಲು ಇತ್ತ. ಅಗಲೆನ ಕಂಬೈನ್ಡ್ ಬುಕ್ಕಿಂಗ್. ಪಂಡ ಅಲ್ಪಲ್ಪ ಟಿಕೇಟ್ ಕೊರ್ಪಿನ ಏಜೆಂಟ್ ನಗುಲು, ಈ ಮೂಜಿ ಕಂಪೆನಿದ ಬಸ್ಸ್ ಲೆಗ್ ಲಾ ತಿಕೀಟ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಆಯಾಯ ಬಸ್ಸ್ ದ ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಏಜೆಂಟ್ ನಗುಲು ಕೊರಿನ ಟಿಕೇಟ್ ನಂಬರ್, ಅಗಲಲ್ತ್ ಒಡೆಗ್ ಪೋಪಿನ ಟಿಕೇಟ್ ಪಂದ್ ಟ್ರಿಪ್ ಶೀಟ್ ಡ್ ಬರೆದ್ ಗೆತೊನೊಡು. ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ಎಪ್ಪತ್ತನಾಲ್ಕು, ಕೊಂಡಾಡಿ ಒಂದೂವರೆ, ಆಮೇಲೆ (ಪಂಡ ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ಎಪ್ಪತ್ತೈದು) ಪರ್ಕಳ ಒಂದು, ಎಪ್ಪತ್ತಾರು ಉಡುಪಿ ಒಂದು, ಲಗ್ಗೇಜು ಒಂದು… ಇಂಚ ಎಂಕಲ್ನ ಬೈಲೂರುದ ಏಜೆಂಟ್ ಜಗನ್ನಾಥೆರ್ ಪಂಡಿನೈವ್ವೆನ್ ಬಸ್ಸ್ ದ ಕಂಡೆಕ್ಟರ್ ಪಕ್ಕ ಪಕ್ಕ ಬರೆದು ಗೆತೊಂದು, ರೈಟ್ ಪೋಯಿ ಪನ್ಪೆರ್ ಡೈಬರ್ (ಡ್ರೈವರ್) ಲೆಗ್. ಅಡ್ಡ ಮಂಡು ದೆರ್ತ್ ಕಟೊಂದು ಇತ್ತಿನ, ಬರ್ತಿ ಜೀವದ ಕೊಂಕಣಿ ಸಮುದಾಯದಾರ್ ಒರಿ ಟಿಕೇಟ್ ತಪಾಸರೆ (ಚೆಕಿಂಗ್). ಮಹಾ ಕಡುಸು, ಮೋನೆಡೊಂಜಿ ಪಸೆ ಇತ್ತುಜಿ. “ಕಟ್ ಸರ್ವಿಸ್”, ಪಂಡ ಒಡಿಪುಡ್ದು ಬೈಲೂರುಗು ಬೈಯ್ಯಗ್ ನಾಲ್ ಗಂಟೆಗ್ ಬತ್ ದ್, ನಾಲರೆಕ್ ಪಿರ ಒಡಿಪುಗು ಪೋವೊಂದ್ ಇತ್ತಿನ ಪರಾತ್ ಕುಟ್ಟೆ ಸಿ.ಪಿ.ಸಿ ಬಸ್ಸ್. ಬೈಲೂರುಡ್ದ್ ಪೆರಡ್ಕಗ್ ಐನಾಣೆ (31 ಪೈಸೆ) ತಿಕೀಟ್ ದ ದೊಡ್ಡು.
(ಮುಂದುವರಿಯುಂಡ್)
ಲೇಖನ : ಕೌಡೂರು ನಾರಾಯಣ ಶೆಟ್ಟಿ ಇಟೆಲಿ
