ಅರವತ್ತು ವರ್ಷವು ಮನುಷ್ಯನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಘಟ್ಟ. ಸರಕಾರಿ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿದ್ದವರಿಗೆ ಇದು ನಿವೃತ್ತಿಯ ಸಮಯ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ದುಡಿದವರಿಗೆ ಪೂರ್ಣ ವಿಶ್ರಾಂತಿ. ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ನಿವೃತ್ತಿಯ ಬದು ಕನ್ನು ಕಳೆಯುವುದೂ ತ್ರಾಸದ ಕೆಲಸ. ಸಹಜವಾಗಿ ಹುದ್ದೆಯ ಮೂಲಕ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಗೌರವವು ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತಾನೇ ದುಡಿದ ಸಂಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಕಚೇರಿಗೆ ಹೋದಾಗಲೂ ಕಹಿ ಅನುಭವ. ಮೊದಲಿನ ಗೌರವವಿಲ್ಲ. ನಿವೃತ್ತರಾದ ಮೇಲೆ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಅನೇಕರು ಸಂಪರ್ಕದಿಂದಲೂ ದೂರವಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಿವೃತ್ತರಿಗೆ ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಅರಿವು ಆಗಿಯೇ ಆಗುತ್ತದೆ. ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿಯೂ ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕೊರತೆ. ಈಗೀಗ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುಟುಂಬಗಳಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಎರಡು ತಲೆಗಳು ಮಾತ್ರ. ಮಕ್ಕಳಿಗಾದರೋ ದುಡಿಮೆಯ ಹೊಣೆ. ದೂರದ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಉದ್ಯೋಗ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ. ಹಾಗಾಗಿ ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ವಾಸ್ತವ್ಯ. ಮಕ್ಕಳು ಕರೆದರೂ ತಮ್ಮ ಹಿರಿಯರು ಬದುಕಿ ಬಾಳಿದ ಮನೆಯನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಒಪ್ಪದ ಮನಸ್ಸು. ಹಾಗಾಗಿ ಹಿರಿಯ ಎರಡು ಜೀವಗಳು ದಿನವೂ ತಮ್ಮೊಳಗೆ ಸಾಂತ್ವನವನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಕಾಲ ಕಳೆಯುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ. ಮಕ್ಕಳು, ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಖುಷಿಯಿಂದ ಸಮಯ ಕಳೆ ಯುವ ಹಂಬಲ ಹೊತ್ತವರಿಗೆ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳಲಾಗದ ನೋವು. ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದ ಕೆಲವು ಸಂಸಾರಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಬದುಕುವ ಸುಯೋಗ. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಕೆಲವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳು. ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಒಂದಷ್ಟು ಮಾತನಾಡುವ ಹುರುಪು. ಕಳೆದ ದಿನಗಳ ನೆನಪುಗಳೆಲ್ಲ ಎದುರಾಗುತ್ತವೆ. ಆ ಕಾಲವೇ ಸೊಗಸು ಎನಿಸುತ್ತದೆ.
ಅದನ್ನು ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಹಂಚಿಕೊಂಡು ಖುಷಿ ಪಡುವ ತವಕ. ಆದರೆ ಅವರ ನುಡಿ ಗಳಿಗೆ ಕಿವಿಯಾಗುವ ವ್ಯವಧಾನ ಅನೇಕರಿಗಿಲ್ಲ. ಮೊಬೈಲ್‌ ಹಾಗೂ ಟಿವಿಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರಾಗಿರುವಾಗ ಮನೆಯೊಳಗೆ ಮಾತಿಗೇ ಬಡತನ. ಹಿರಿಯರ ಈ ಅನುಭವದ ನುಡಿಗಳು ಇವರಿಗೆ ರಗಳೆಯಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಅಚ್ಚರಿ ಪಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಅನೇಕ ಹಿರಿಯರು ತಮ್ಮ ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳನ್ನು ಇಂದಿನ ದಿನಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿಕೊಂಡು ಕೊರಗುತ್ತಾರೆ. ತಾವು ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಅವಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹಿರಿಯರಾದಂತೆ ಆರೋಗ್ಯವೂ ಆತಂಕವನ್ನು ಒಡ್ಡುತ್ತದೆ. ದೈಹಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸಿನ ಸ್ಥೈರ್ಯ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಬದಲಾದ ದೇಹ ಹಾಗೂ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬದಲಾದ ಜೀವನಶೈಲಿಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿ ಕೊಂಡರೆ ಉತ್ತಮ. ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಏಳುವುದು. ಲಘು ವ್ಯಾಯಾಮ ಅಥವಾ ನಡಿಗೆ. ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಹಾಗೂ ಧ್ಯಾನ. ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಗ್ರಂಥಗಳ ಅಧ್ಯಯನ. ಹಿತಮಿತ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ಸೇವನೆ. ಟಿವಿಯಲ್ಲಿ ತಮಗೆ ಆಸಕ್ತಿಯಿರುವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸುವುದು ಮತ್ತಿತರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವುದು ಉತ್ತಮ.
ಇನ್ನು ಹಿರಿಯರು ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆ, ಸಂಕಷ್ಟ, ಮಾನಸಿಕ ತೊಳಲಾಟಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡು ಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯರು ಮತ್ತು ಕಿರಿಯರು ಒಂದಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು. ಹಿರಿಯರು ವಿಶೇಷವಾದ ಗೌರವದ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಬಂದುದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಚಿತ್ತಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೂಕ್ತ. ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಪುರಾಣಗಳನ್ನು ಕೇಳಲು ಉತ್ಸುಕರಲ್ಲದವರ ಮುಂದೆ ಮೌನವೇ ಮದ್ದು. ಕೃಷಿ, ಸಂಗೀತ, ಓದುವಿಕೆ, ಪ್ರವಾಸ, ಸಮಾಜಸೇವೆ, ಹಿತೈಷಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಹರಟೆ ಇತ್ಯಾದಿ ತಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿಯ ಹವ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಅನಾಥಪ್ರಜ್ಞೆ ದೂರವಾಗುವುದು. ಅತಿಯಾಗಿ ಹಿಂದಿನದ್ದಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟುಬೀಳದೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯ ಸೂತ್ರಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗುವುದರಿಂದ ಬಹುತೇಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು
ನಿವಾರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆ. ಹಿಂದಿನ ದಿನಗಳ ವೈಭವಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಮೆಲುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಅಂದಿನ ಹಾಗೂ ಇಂದಿನ ಕಾಲಗುಣವನ್ನು ತುಲನೆ ಮಾಡದೇ ಮಾನಸಿಕ ನೆಮ್ಮದಿಗೆ ಶ್ರಮಿಸಬೇಕು. ಮನಸ್ಸು ಖಾಲಿಯಾದಷ್ಟೂ ಅನಗತ್ಯ ಚಿಂತೆಗಳ ಕಾಟ ಅಧಿಕವಾಗುತ್ತದೆ. ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗಳು ಮಾನಸಿಕ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಕಸಿಯುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿಸಿ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಚಿಂತನೆಗಳಿಗೆ ಮನಸ್ಸನ್ನು ತೆರೆದಿಡಬೇಕು. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಇಳಿಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ
ಮಾನಸಿಕ ಶಾಂತಿ ಹಾಳಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಲ್ಲಿ ಅಡಗಿದೆ ಹಿರಿಯರು ಹಾಲಿ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ತೊಳಲಾಟಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ. ಇನ್ನು ಮನೆಯ ಕಿರಿಯರೂ ದಿನದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ಟಿವಿ, ಮೊಬೈಲ್‌ನಿಂದ ಹೊರ ಬಂದು ಹಿರಿಯರೊಂದಿಗೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಬೆರೆತು ಮಾತನಾಡುವುದನ್ನು ರೂಢಿಯಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಹಿರಿಯರನ್ನು ಸದಾ ಕಾಡುವ ಒಂಟಿತನ ಯಾ ಅನಾಥ ಭಾವ ದೂರವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ಇದರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯರಿಗೂ ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವದ ಬುತ್ತಿಯಿಂದ ಒಂದಿಷ್ಟು ಸಲಹೆ, ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಲಭಿಸಿ ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಪರಿಹಾರ ಲಭಿಸೀತು.
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಭಾರತದ ಸಭಾಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಹಿರಿಯರ ಕುರಿತು ದ್ರೌಪದಿ ಹೇಳುವ ಮಾತುಗಳು ಗಮನಾರ್ಹ. “ಹಿರಿಯರಿಲ್ಲದ ಸಭೆಯು ಸಭೆಯಲ್ಲ. ಅದು ಮನುಷ್ಯರ ನೆರವಿ. ಹಿರಿಯರು ಹಿರಿಯರಲ್ಲ. ಯಥಾರ್ಥ ಭಾಷಣ ಭೀತಚೇತನರು’. ಅಂದರೆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯರಿರಬೇಕು. ಇದ್ದುದನ್ನು ಇದ್ದ ಹಾಗೆ ಹೇಳದ ಹಿರಿಯರು ಹೆದರಿಕೊಂಡ ಚೇತನರು. ಹಿರಿಯರ ಅನುಭವಗಳೂ ಒಂದು ಸಂಪತ್ತು. ಅವುಗಳಿಗೆ ಕಿವಿ ಯಾಗೋಣ, ಗೌರವಿಸೋಣ.
ಡಾ| ಶ್ರೀಕಾಂತ್‌ ಸಿದ್ದಾಪುರ
