ಸನ್ನಯೆ ಕೇಂದಿ ಇಪ್ಪರ್ ನಿಗುಲು. ಉಂದು ಸಾಸಯ ಪಂಡ ದಾದ? ಪೊನ್ನು ಕಡೀರ ಬಂಜಿನಾಲ್ ಆಯಿನದಗ ಬೊಕ್ಕ ಪದ್ ರಾಡ್ ವರ್ಸೊಡ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಬಂಜಿನಾಲ್ ಆಯಿನದಗ ಬಾಯಕೆ ಪಾಡುವೆರ್. ಬಂಜಿಗ್ ಏಲ್ ತಿಂಗೊಲ್ ಆನಗ ಅಪ್ಪೆ ಇಲ್ಲಡ್ ಬಾಯಕೆ ಪಾಡುವೆರ್. ಅಪ್ಪೆಲ್ಲದ ಬಾಯಕೆನ್ “ಪೂ ಮುಡಿಪಾವುನು” ಪನ್ಪೆರ್, ಕಂಡ್ಯಾನಿಲ್ಲದವು “ಬಾಯಕೆ”. ಬಾಯಕೆಡ್, ಪೊಸ ಪಟ್ಟೆ ಸೀರೆ ತುತ್ತದ್, ಮದಿಮಾಲೆ ಸಿಂಗಾರ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಕುರ್ಸುಗೊಂಜಿ ಮಡಿಕುಂಟು ಪಾಡ್ದ್, ಬಂಜಿನಾಲೆನ್ ಕುಲ್ಲದ್ ಅಡ್ಡೆ ಬಲಸುವೆರ್. ಬಂಜಿನಾಲೆನ ದತ್ತ್ ಬಲತ್ತ್ ಡ್ ಒಂಜಿ ಎಲ್ಯ ಆನ್ ಬಾಲೆನ್, ಒಂಜಿ ಎಲ್ಯ ಪೊನ್ನು ಬಾಲೆನ್ ಉಂತಾವರೆ. ಬಂಜಿನಾಲ್ ಬೆಯಿಪಾದಿನ ಒಂಜಿ ಕೋರಿ ತೆತ್ತಿನ್ ಅರ್ಧ ತಿಂದ್ ದ್ ಅರ್ದೊನು ಒಂಜಿ ಬಾಲೆಗ್ ಕೊರ್ಪೊಲು. ಅಂಚೆನೆ ಬೆಯಿಪಾದಿನ ನುರ್ಗೆ ತಪ್ಪುನು ಒಂಜಿ ಬಾಯಿ ತಿಂದ್ ದ್, ಅರ್ದೊನು ಕುಡೊಂಜಿ ಬಾಲೆಗ್ ಕೊರ್ಪೊಲು.
ಬಾಯಕೆದ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ ದಾದ ಪಂದ್ ನಿಗುಲು ಮಾತ ತೆರಿದ್ ಉಲ್ಲರ್. ಐಟ್ ಇ ತೆತ್ತಿ, ನುರ್ಗೆ ತಪ್ಪುದ ಮಯಿಮೆ ದಾದೆ? ರಡ್ಡ್ ಲಾ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶ ದಿಂಜಿನ ತಿನಸುಲು. “ಹಾಲು ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆ ಪೂರ್ಣ ಆಹಾರ” ಇಂಚ ಪಂದ್ ನಾಲನೇ ತರಗತಿದ ಪಾಠ ಪುಸ್ತಕೊಲೆಡ್ ದುಂಬು ಬರೆದಿತ್ತೆರ್. ಪಂಡ, ನರಮಾನಿನ ಜೀವೊಗು (ಸರ್ರೊಗು) ಬೋಡಾಪಿನ ಮಾತ ವಿಟಮಿನ್, ಅಮಿನೋ ಅಸಿಡ್ಸ್, ಖನಿಜ, ಲವಣ, ನೆಕ್ಲೆಡ್ ಉಂಡು ಪಂದ್. ನುರ್ಗೆ (ತಪ್ಪು, ಕೋಡು) ಎಡ್ಡೆ ಮರ್ದ್ ಲಾ ಅಂದ್. ನರಂಬು (blood vessels) ಲೆನ್ ಗರಕ್ಕೆನ (clean) ಮಲ್ಪುಂಡುಗೆ, ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್ ಕಮ್ಮಿ ಮಲ್ಪುಂಡುಗೆ. ಬವುಸ ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ಬಂಜಿನಾಲ್, ಬಂಜಿಗ್ ನೀರ್ ಉಂತಿನ ಗೊತ್ತಾಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪೆದ್ದ್ ನ ಮುಟ್ಟ ನಿಚ್ಚ ಇ ತಪ್ಪು ಬೆಯಿಪಾದ್ ತಿನೊಂದು ಇತ್ತೊಲು. ಬೊಕ್ಕ ಅವು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾದ್ ಬಾಯಕೆದಾನಿಗ್ ಸೀಮಿತ ಆಂಡ್, ಆಟಿದ ಅಮಾಸೆದ ಮರ್ದ್ ಲೆಕ್ಕ. ಬಾಯಕೆ ಆದ್, ಉನಸ್ ಮುಗಿತ್ ದ್, ಪಿಟಾರಿಡ್ (ನಮ್ಮ ಕಾಲೊಡು ಕರ್ಬದ ಪೆಟ್ಟಿಗೆ) ಬಾಯಕೆದ ಅಡ್ಡೆ ದಿಂಜಾವೊಂದು, ಬತ್ತಿ ಬಿನ್ನೆರ್ (ಬಂಜಿನಾಲೆನ ಇಲ್ಲದ ಪೊದ್ದೆರ್, ಇಷ್ಟೆರ್) ಪಿದಾಡುನ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಪಗ ಬಂಜಿನಾಲೆಗ್ ಕಾಜಿರ್ಗೆ ಮುಂಚಿ ಬೊಕ್ಕ ಪನವು (ದೊಡ್ಡು) ಆಲೆನ ಸೆರಂಗ್ ಗ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಇ ಕಿರಮೊನು ತಾತಯಿ ಮುಂಚಿ ಪಂದ್ ತೆನ್ಕಾಯಿ – ಮುಡಾಯಿದಗುಲು ಪಂಡೆರ್ಡ, ಎಂಕಲಂಚಿ ಸಾಸಯಿ ಮುಂಚಿ ಪನ್ಪೆರ್. ದಾದ ಉಂದು? ಕಾಜಿರ್ಗೆ ಅತ್ತ್ ಡ ಕಪ್ಪು ಜೀರ್ದರಿ (ಜೀರಿಗೆ) ಮರ್ದ್ ದ ಗುನ ಇಪ್ಪುನ ಬಿತ್ತ್. ಇ antibiotics (penicillin, tetracyclin, ciprofolxacin, moxifloxacin, levofloxacin…) ಬರೊಡ್ದುಂಬುದ ಮಾ ಮಲ್ಲ ಆಯುರ್ವೇದಿಕ್ anti-septic ಮರ್ದ್. ಪೆತ್ತಿ ಪೆದ್ಮೆದಿನ ಪುಡಿ(ಗಾಯ) ಗರ್ಬ ಕೋಸ ಮುಟ್ಟ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಪಜ್ಜಿ ಪೆದ್ಮೆದಿ ಪಜ್ಜಿ (non sterile) ತಿನಸ್ ಲೆನ್ ತಿಂದೊಲುಡ, ಆ ತಿನಸ್ ಲೆಡ್ದ್ ಕನ್ನ್ ಗ್ ತೋಜಾಂದಿನ ಪುರಿಕುಲು (microorganisms) ಆಲೆನ ಜೀವೊಗು ಸೇರುವ. ಅಪಗ ಆಲೆನ ಪುಡಿ ಕೆದರ್ದ್ (septic ಆದ್) ಆಲೆನ ಸಾವುಲಾ ಆವು. ನಿಗಲೆಗ್ (ಪೆತ್ತಿ ಅಪ್ಪೆಲ್ಲೆಗ್) ತೆರಿದುಪ್ಪು, ದುಂಬು ಪೆದ್ಮೆದಿಗ್ ಮನ್ನ್ ದ ಪಲ್ಲಾಯಿ, ಗದ್ದಾವು ಕಯಿತ್ ದ್ (ತೂತ ಮಿತ್ ದೀದ್ ಸರಿ ಬೆಚ್ಚ ಮಲ್ತ್ ದ್) ಅಯಿಟ್ ಉನಸ್ ತಿನಸ್ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕೈಪುನು ಪನ್ನಗ ಬಾಜನೊನು sterile ಮಲ್ಪುನು. ಪನ್ನಗ ಇ ಪುರಿಕುಲೆನ್ (microorganisms) ಕೆರ್ಪಿನಿ (ನಾಶ ಮಲ್ಪುನು). ಅಂಚೆನೆ ಪೆದ್ಮೆದಿಗ್ ಎಡ್ಡೆನೇ ಕೊದ್ದಿದಿನ, ಕಯ್ ದಿನ ತಿನಸ್ ಮಾತ್ರ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಒಂಜಿ ತಿಂಗೊಲು. ಪಜ್ಜಿ ನೀರ್ ಆತ್ತ್ ಡ ನೀರೇ ಪರ್ರೆ ಕೊರೊಂದು ಇತುಜೆರ್. ಬೊಲ್ಲೆ ತಪ್ಪು ಪಾಡ್ದಿನ ಕೊದ್ಪೆಲ್ ನೀರ್ಡ್ ಮೀಪಾವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಪೆದ್ಮೆದಿಯಲ್ಲು ಬಾಜೆಲ್ ತಡೆವರಾವಂದೆ, ಮೀನಗ ಇ ಬೆಂದ್ರ್ ನೀರ್ ಗ್ ಬಾಯಿ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಗೆ.
ಇತ್ತೆ ನಿಗಲೆಗ್ ಅರ್ತ ಆದಿಪ್ಪು ಕಾಜಿರ್ಗೆ ದಾಯೆಗ್ ಬಂಜಿನಾಲೆಗ್ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್ ಪಂದ್. ಬೊಕ್ಕ ಪನವು(ಕಾಸ್) ದಾಯೆಗ್ ಪಂದ್ ಯಾನ್ ಪನೊಡು ಪಂದ್ ಇಜ್ಜತೇ? ಇ ಕಾಜಿರ್ಗೆ ಮುಂಚಿದ “ಮುಂಚಿ” ದಾದೇ? ಇ ದೀರ್ಸಲೆ ಮುಂಚಿಲಾ ಮರ್ದ್ ದ ಗುನತ, ಬಾರಿ ಚುಟೀತ ಮುಂಚಿ. ಬವುಸ ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ಇ ದೀರ್ಸಲೆ ಮುಂಚಿಲಾ ಕಾಜಿರ್ಗೆದ ಒಟ್ಟುಗು ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕಾಜಿರ್ಗೆ ಬೊಕ್ಕ ದಿರ್ಸಲೆ ಮುಂಜಿ ಎಡ್ಡೆನೇ ಪೊಡಿ ಮಲ್ತ್ ದ್, ಒಂತೆ ಜೋನಿ ಬೆಲ್ಲ ಪಾಡ್ದ್, ದಿಂಗರೆ ಆಪಿನಾತ್ ಮಲ್ಲ ಉರ್ಂಡೆ ಕಟ್ ದ್ ಪೆದ್ಮೆದಿಗ್ ಕೊರೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಕೈಪೆ ಇಸೆ ಕಾಜಿರ್ಗೆ, ತೂಡ್ದ್ ಮಿಕ್ಕಿನ ಕಾರದ ದೀರ್ಸಲೆ ಮುಂಚಿ ಅಗ್ಗಿದ್ ತಿನರೆ ಆವಂದ್. ಐಕ್ ಲೆನ ಉರ್ಂಡೆನ್ ಬುಲ್ಂಕ ದಿಂಗುನು. ಆಯಿಪೆ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರೊಗು ಬಂಜಿಜ ಕರ ಪೊಸುದು ಪೋವು. ಎನ್ನಜ್ಜಿ ಪಿಜ್ಜಿನ ಕಾಲೊಡು ಕಾಜಿರ್ಗೆ, ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಗುಡ್ಜಿಂಡ್ (ತಾರಾಯಿದ) ಲೆಡ್ ದಿಂಜಾದ್, ಗಟ್ಟಿಡ್ ಗಿಡ್ಂಗ್ ದೀದ್ ಅಟ್ಟೊಡು ದೀವೊಂದು ಇತ್ತೆರ್. ಎನ್ನಪ್ಪೆ ಎನ್ನ ಕಡೆತ ಮೆಗ್ಯನ್ ಪೆದ್ದ್ ನಗ ನಡೀರ್ ಕರಿದ್ ಇತ್ಂಡ್. ಕಾಜಿರ್ಗೆ ಇತುಜಿ, ಎನ್ನಜ್ಜಿ ಒಂಜಿ ಒಟ್ಟೆ ಮುಕ್ಕಾಲ್ ಬಾಯಿಗ್ ಪಾಡಿಯೆರ್, ಕಾಂಡೆ ಪೋದು ದಾಕ್ ದಾರ್ಲೆನ ಮರ್ದ್ ಕನನ ಮುಟ್ಟೊಗು. ನಿಗುಲು ಕೇಂದ್ ಇಪ್ಪರ್, ಸರ್ಪ ಸುತ್ತುಗು, ಬಂಗಾರ್ ದ ಬೇಲೆದ ಆಚಾರ್ಲು ಮರ್ದ್ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಅವು ಮೈಲ್ ತುತ್ತು (ಬಜ್ಜೆಯಿದ ಬಿತ್ತ್ ಲ್ ಗ್ ಬುಡ್ಪಿನ ಮರ್ದ್). ಪಂಡ ಕಾಪರ್ ಸಲ್ಫೇಟ್ (CuSO4). ಅವು ಇ ವೈರಸ್ ಗ್, ಪುರಿಕ್ ಎಡ್ಡೆ ಮರ್ದ್. ಅಂಚೆನೆ ಇ ತಾಮ್ರದ ‘ಕಲೆಂಗ್’ ಪಂಡ ಅವು ಕಾಪರ್ ಸಲ್ಫೇಟ್. ಲೆಕ್ಕೊಡ್ದ್ ಎಚ್ಚ ಕಲೆಂಗ್ ಬಂಜಿಗ್ ಪೋಂಡ ಇಸ ಆಪುಂಡು. ಸುರುಕು ಕಕ್ಕುಂಡು…ಬೊಕ್ಕ..
ಅಂಚ ನಮ್ಮ ಕರ ಪೊತ್ತಾವುನು, ಮದಿಮೆ ಮಸಿರಿ, ಬಾಯಕೆ, ನೆಕ್ಕ್ ಲೆಡ್ ಮಾತ ನಡತೊಂದು ಬತ್ತಿನ ಕಿರಮ, ಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಲೆಗ್ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧಾರ ಉಂಡು. ಇನಿಕ್ ಐಕ್ ಲೆಗ್ ಎಚ್ಚಿನ ಮಯಿಮೆ ಇಪ್ಪಂದೆಲಾ ಇಪ್ಪು. ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು, ಎಚ್ಚಿನ ಬಂಜಿನಗಲೆಗ್, ಪೆದ್ಮೆದಿಯಲ್ಲಗ್ ಸರಿ ಕಟ್ಟ್ ಡ್ ಉನರೆ ತಿನರೆ ಇತುಜಿ. ಬೇಲೆಡ್ ಪುರ್ಸೊತ್ತು ಇತುಜಿ. ಅಂಚ ತೆರಿನಕುಲು ಕೆಲವು ಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟಲೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕಡೀರ ಬಂಜಿನಾಲೆಗ್ ಬಾಯಕೆ, ಪಂಡ ತೊಡು ಬಡವು ಪೋಪಿನಾತ್, ನಮೂನಿ ನಮೂನಿದ ಅಡ್ಡೆ, ತಿನಸುಲೆನ್ ಬಲಸುನು. ಪೆದ್ಮೆದಿಗ್ ಮರ್ದ್ ಅಡ್ದ್ ಕೊರ್ಪಿನಿ. ಪೆದ್ಮೆದಿ ಮುಪ್ಪ-ನಲ್ಪ ದಿನ ಪಜೆಟೇ ಇಪ್ಪುನು, ಇಂಚ ಮಾತ. ದುಂಬುಡು ಮದಿಮಾಲ್ ಪಲ್ಲೆಂಕಿಡ್ ಕುದೊಂದು ಬರ್ಪಿನಿ, ಬಂಜಿನಾಲ್ ಬಾಯಕೆಗ್ ಮಂಚಿಲ್ ಡ್ ಜೆಸೊಂದು ಬರ್ಪಿನಿ/ ಪೋಪಿನಿ. ಮಂಚಿಲ್ ಪಂಡ ಎಚ್ಚಿ ಕಮ್ಮಿ strecher ದಲ್ಕ, ಮಿತ್ತ್ ಉದ್ದೊಗು ಕುಂಟುದ ಮಾಡ್ (cover). “ಮದಿಮಾಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಚಂಡ್ರ್ ಮೀಪಿನಿ, ಪೆದ್ಮೆದಿನ ಒಟ್ಟುಗು ಬೆಂದ್ರ್ ಮೀಪಿನಿ” ಪಂದೊಂಜಿ ಗಾದೆ ಉಂಡು.
ಕೌಡೂರು ನಾರಾಯಣ ಶೆಟ್ಟಿ, ಇಟೆಲಿ.
